Technologie maakt nieuwe diensten mogelijk die ons gemak bieden. Maar niet alles wat mogelijk is, is ook wenselijk. Waar ligt de grens? Dat is wat ‘Tada’ onderzoekt. Willem Koeman weet er alles van.
‘Tada’ – je zag het misschien al – wordt gevormd met dezelfde letters als ‘data’. Het is ook de kreet waarmee we met trots iets presenteren. Je tilt de deksel van de pan en toont fier je zelfgemaakte pan paella: tada! In de regio Amsterdam betekent Tada nog iets anders. Het is daar de naam van een manifest voor verantwoord datagebruik. Willem Koeman weet er meer van en spreekt erover op het Beyond Data Event.
Willem, wie ben je en wat doe je?
‘Ik ben Willem Koeman, challenge lead bij de Amsterdam Economic Board op het gebied van digitale connectiviteit. Binnen de Amsterdam Economic Board werken bedrijven, kennisinstellingen en gemeenten in de regio Amsterdam samen aan een slimme, gezonde en groene regio. Een smart city. Dat heeft ook een digitale component. Samen bouwen we een betrouwbare en eerlijke digitale samenleving. Ik geef daar leiding aan en start en ondersteun nieuwe initiatieven die bijdragen aan die groene en gezonde samenleving.’
Wat is Tada en het idee hierachter?
‘Je kunt Tada zien als het burgergeweten van de regio Amsterdam. Het is dus niet een project van de gemeenten in de regio Amsterdam, maar in feite van de hele samenleving. Zo is het ministerie van binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties erbij betrokken, de VNG, AMS, de UvA en bedrijven zoals Royal Haskoning. Samen onderzoeken we of het bijvoorbeeld wenselijk is om in de openbare ruimte sensoren op te hangen en informatie te laten genereren die waardevolle gegevens kunnen verzamelen. Mag dat zomaar, of hebben bewoners daar zeggenschap over? En als we sensoren ophangen: is dan transparant wat er met die data gebeurt, of is dat omgeven met geheimzinnigheid? Daar houden we ons mee bezig. We maken ons sterk voor verantwoord datagebruik.’
Kun je een concreet voorbeeld geven?
‘Kan ik. Een tijdje terug was er een pittige discussie over abri’s op NS-stations met daarin een sensor. Die sensor registreerde typische kenmerken van de persoon die voor de abri stond, zoals het geslacht en – bij benadering – de leeftijd, en paste daar de reclameboodschap op aan. Dat gaf nogal wat commotie. Juridisch kon het door de beugel, maar maatschappelijk werd het niet getolereerd. Die casus geeft mooi weer dat wat technisch mogelijk is niet altijd wenselijk is en dat het dus zinvol is om met elkaar te bespreken wat kan en wat niet.’
Jullie zijn Tada in 2017 gestart. Wat is de huidige stand van zaken?
‘We hebben inmiddeels een paar concrete resultaten. Zo wil de Amsterdam Arena de dienstverlening aan bezoekers verbeteren en hun bezoek vergemakkelijken door het publiek met camera’s te volgen, ten behoeve van hun eigen veiligheid. Dat riep allerlei vragen op zoals: wat ga je dan precies opnemen? Wat doe je met die beelden? Hoe lang bewaar je ze? En wat communiceer je erover, en hoe? Dat zijn vragen die je moet beantwoorden voordat je je systeem gaat bouwen en implementeren – en dat hebben we daar gedaan. Verder heeft de koninklijke Nederlandse Vereniging van Informatici aangegeven ons onderzoek waardevol te vinden en besloten zich bij ons aan te sluiten.’
Je houdt een keynote tijdens Beyond Data 2020 op 19 maart. Waar gaat die over?
‘Waarschijnlijk zoom ik in op twee recente ontwikkelingen. De ene is dat technologie ons steeds meer met elkaar verbindt. Niet alleen personen, ook bedrijven. Je bent van elkaar afhankelijk om van een product of dienst een succes te kunnen maken. Die samenwerking wordt steeds intensiever. Een andere ontwikkeling is de steeds luidere roep om betrouwbaarheid en transparantie over het verzamelen en gebruiken van data. Die twee trends lijken strijdig met elkaar, maar dat hoeft niet. Het is ook een kans. Het is mogelijk data op een nuttige manier aan te wenden met behoud van onze privacy. En als we dat snel en goed doen, bijvoorbeeld met behulp van artificial intelligence, verwerven we op dit punt een leidende positie.’
